Hoe werken barcodes? Antwoord op al je vragen

Streepjescodes – iedereen herkent ze, maar wat zit er achter de verschillende streep- en cijfercombinaties? Meer dan je denkt. Voor iedereen die nieuw is op de winkelvloer en in voorraadbeheer kan het lastig zijn om te snappen hoe het nu precies zit met barcodes, EAN, GTIN, en SKU’s, en waar ze stuk voor stuk toe dienen.

In deze post leggen we stap voor stap de verschillende elementen van barcodes uit. Je leert wat elk onderdeel betekent, wat de onderlinge verschillen zijn en welke voordelen barcodes hebben.

Navigeer naar één van de onderdelen van dit artikel:

• Wat is een barcode?
• Wat is een barcodescanner?
• Hoe werken barcodes?
• Soorten barcodes
• De voordelen van werken met barcodes
• Wat is een GTIN- /EAN-code?
• GTIN- /EAN-codes en SKU: de verschillen

Wat is een barcode?

Een barcode of streepjescode is een afbeelding van elkaar opvolgende zwarte en witte streepjes die je met een laserscanner kunt aflezen. Barcodes bevatten statische informatie, zoals de naam, prijs en categorie van een product. Producten worden van barcodes voorzien zodat ze snel te herkennen te zijn. Je kunt barcodes voor allerlei zaken gebruiken. In winkels worden ze gebruikt tijdens het aankoopproces, en in magazijnen voor voorraadbeheer. Maar ze worden ook veelvuldig gebruikt in de luchtvaart (voor bagage), op verzendlabels van post en pakketten, en in bibliotheken en laboratoria.

Wat is een barcodescanner?

Een barcodescanner (ook wel barcodelezer genoemd) is een apparaat waarmee je de informatie uit een barcode ontcijfert en leesbaar maakt. Gewoonlijk bestaat een barcodescanner uit de volgende vier onderdelen: 

1. Lichtbron: Hierdoor kan de scanner de barcode lezen en de informatie uit de barcode correct omzetten.
2. Lens: Hiermee wordt de barcode gescand. 
3. Fotogeleider: Hiermee worden optische impulsen omgezet naar elektrische impulsen. 
4. Decoder: Hiermee wordt de informatie uit de barcode geanalyseerd; deze info wordt vervolgens naar de uitgaande poort van de scanner gestuurd. 

Nadat de barcode is gescand, maakt de scanner verbinding met een computer of tablet en wordt de informatie in realtime automatisch doorgestuurd. Zo kun je als retailer je informatieverzameling automatiseren en daarmee het aantal menselijke fouten verminderen bij zaken zoals het inventariseren van je voorraad en het verwerken van de transacties in je kassasysteem. 

Hoe werken barcodes?

Met een barcode kun je informatie omzetten in een visueel patroon (witte en zwarte streepjes) zodat een barcodescanner die informatie kan lezen. 

De combinatie van zwarte en witte streepjes wordt door de scanner gelezen als reeksen met de binaire getallen 0 (wit) en 1 (zwart). Elke reeks enen en nullen staat voor een bepaald cijfer in de streepjescode. Verder in deze blog gaan we nog in op de verschillende soorten barcodes. Een barcodescanner leest de reeksen van zwarte en witte streepjes, en vertaalt ze vervolgens naar een output die aansluit op de informatie in jouw kassasysteem.

Soorten barcodes

Er zijn twee soorten barcodes: 1-dimensionaal (1D) en 2-dimensionaal (2D). 

1-dimensionale barcodes

1D-barcodes zijn de klassieke streepjescodes. De allereerste streepjescode werd in 1974 gescand in een Amerikaanse supermarkt. 1D-barcodes bestaan uit een serie zwarte (of donkere) en witte streepjes. In een 1D-barcode kan informatie zoals productsoort, herkomst en informatie over de producent worden vastgelegd. Ze zijn te vinden op de verpakkingen en prijskaartjes van (bijna) alle producten in de supermarkt en in de retailsector. 

2-dimensionele (2D) barcodes

2D-barcodes zijn complexer dan 1D-barcodes. Ze zijn opgebouwd uit blokjes, puntjes en andere vormen die niet enkel verticaal zijn te lezen zoals bij een streepjescode, maar ook horizontaal: 2-dimensionaal dus. 2D-barcodes codes kunnen meer gegevens opslaan dan 1D-barcodes, zoals bijvoorbeeld tekst, IP-adressen en zelfs afbeeldingen. De bekendste 2D-barcode is de QR-code, maar er zijn meer varianten, zoals bijvoorbeeld de Data Matrix en de MaxiCode. 2D-barcodes kunnen meer gegevens opslaan dan een 1D-barcode. Niet alle scanners kunnen 2D-barcodes lezen, maar het Lightspeed Retail Kassasysteem kan wel gecombineerd worden met diverse draadloze scanners die 2D-barcodes kunnen lezen. 

De voordelen van werken met barcodes

Oorspronkelijk is de barcode ontwikkeld om het verkoop- en transactieproces te versnellen. Maar er zijn nog andere voordelen.

Grotere nauwkeurigheid

Als je de gegevens van jouw producten verwerkt met een barcode is dat veel nauwkeuriger dan alle gegevens handmatig invoeren, want bij handmatige invoer krijg je al gauw te maken met menselijke fouten.

Realtime gegevens

Omdat de informatie razendsnel wordt verwerkt, zijn de gegevens over de voorraad of verkoop meteen beschikbaar en up-to-date.

Nauwelijks training nodig

Omdat een scanner heel gebruiksvriendelijk is (je hoeft alleen maar te richten op de barcode en te klikken), hebben werknemers niet veel training nodig om ermee te leren omgaan. 

Beter voorraadbeheer

Dankzij de grotere nauwkeurigheid en de realtime gegevens gaan zaken zoals cyclustellingen sneller en worden schattingen van de doorlooptijd van de voorraad beter. 

Lage implementatiekosten

Door de hogere transactiesnelheid en door de verbeterde nauwkeurigheid van de voorraad- en verkoopgegevens kun je als retailer na  het invoeren van barcodes een verlaging van kosten verwachten.

Makkelijk herroepen

Als er een probleem is met een product, kunnen retailers via barcodes ook klanten die geregistreerd staan in het systeem opzoeken, en contact met ze opnemen om een herroeping te doen. 

Wat is een GTIN- /EAN-code?

GTIN, ook vaak EAN genoemd, staat voor Global Trade Item Number. De GTIN-code staat op de verpakking of op het label van producten. Met deze code kunnen producten worden geïdentificeerd. Een GTIN-code bestaat uit twee elementen: een streepjescode die door een scanner kan worden gelezen en een unieke code van 14, 13, 12 of 8 cijfers. 

Als een bedrijf een GTIN of EAN-code op een product wil plaatsen, moet daarvoor een aanvraag geplaatst worden  bij GS1 (Global Standards One), een internationale organisatie die standaarden voor barcodes bepaalt. Wil je de herkomst van een barcode nagaan? Dat kan met deze zoekfunctie.

Met een GTIN- of EAN-code kun je producten makkelijker op naam en artikelsoort identificeren. Streepjescodes waren oorspronkelijk bedoeld om het afrekenproces sneller te laten verlopen. Inmiddels worden ze vaak gebruikt om in winkels en magazijnen overzicht te houden op de voorraad. 

Wat is het verschil tussen een EAN-code en GTIN-code?

Met GTIN-13 en EAN wordt tegenwoordig hetzelfde bedoeld. EAN staat voor European Article Number, en is de oude benaming van de GTIN-code.

Wat is het verschil tussen een GTIN-code en UPC-code?

Waar in de Europese Unie producten veelal voorzien zijn van een barcode met  EAN- of GTIN-code, wordt in Noord-Amerika vooral gebruik gemaakt van de Universal Product Code (UPC). De UPC-code is omzetbaar naar een GTIN-12-code op internationaal niveau.

Onderdelen van GTIN-codes

Er bestaan vier soorten GTIN-codes: de GTIN-14, GTIN-13, GTIN-12 en de GTIN-8. De 13-cijferige variant wordt het meest gebruikt in de EU. De 8-cijferige variant wordt vooral gebruikt op kleine verpakkingen waarop geen plaats is voor 13 cijfers en de bijbehorende streepjescode.

Een GTIN-code bestaat uit vier elementen: de landcode, de bedrijfscode, de productcode en een controlegetal (1 cijfer).

De eerste helft van de code bevat informatie over het land en het bedrijf dat het product op de markt brengt. Bedrijven gevestigd in Nederland beginnen met 87. De tweede helft van de GTIN-code bestaat uit de productcode en het controlegetal. De productcode (of artikelnummer) zegt iets over de aard van het product. Het allerlaatste cijfer van de GTIN-code is het controlecijfer, waarmee wordt nagegaan of de barcode correct is samengesteld.

De meeste consumentenproducten bestaan in diverse varianten (verschillende afmetingen, kleuren, etc.). Voor elke variatie is een andere productcode (of artikelnummer) nodig. De productcode op een doos met T-shirts in maat M verschilt bijvoorbeeld van die van een doos met dezelfde T-shirts in maat S.

Het allerlaatste cijfer van de GTIN-code is het controlegetal. Dat wordt berekend door diverse cijfers uit de GTIN-code bij elkaar op te tellen en te vermenigvuldigen; je kunt deze code handmatig of met een calculator berekenen. Als het controlegetal niet juist is, kan de GTIN-code niet correct worden gescand. 

GTIN- /EAN-codes en SKU: de verschillen

Wat is het verschil tussen een GTIN-code en een Stock Keeping Unit (SKU)? Deze twee codes overlappen elkaar deels, maar zijn niet exact hetzelfde. 

• Een GTIN-code is een universeel gestandaardiseerde code waarmee je een product kunt identificeren, ongeacht waar je het koopt. Als je bijvoorbeeld een T-shirt aanschaft, maakt het niet uit of je dat online of in een fysieke winkel doet; de GTIN-code blijft altijd hetzelfde.
• Een SKU is een code die exclusief door een bepaald bedrijf wordt gebruikt. Als je de SKU-code voor hetzelfde product uit twee verschillende winkels vergelijkt, zul je zien dat het twee verschillende codes zijn.

Weet je niet zeker of je met een GTIN- of een SKU-code te maken hebt? De GTIN-code is de barcode op de achterkant van het product. De SKU-code vind je meestal op het prijskaartje, of op het rek of schap in de winkel zelf. 

Als je een product online wilt opzoeken, kun je met de GTIN-code van het product diverse winkels vinden waar het wordt verkocht. Met de SKU vind je het product alleen bij de winkel die die specifieke SKU-code hanteert. 

Met GTIN-codes kunnen leveranciers en producenten overzicht houden op de voorraad aan producten die ze verkopen aan diverse winkeliers. SKU’s zijn juist voor retailers weer een oplossing, want daarmee houden zij het overzicht op hun eigen voorraad. 

Zowel SKU’s als GTIN-codes brengen voor retailers voordelen met zich mee: SKU’s zijn handig omdat winkeliers ze zelf kunnen aanpassen en GTIN-codes zijn juist universeel. Veel bedrijven gebruiken een combinatie van SKU’s en GTIN/EAN-codes. 

Wil je meer weten over hoe je artikelen in Lightspeed Kassasysteem aan je voorraad toevoegt met GTIN/EAN-codes en SKU’s? Ga dan naar voor een uitgebreidere uitleg naar onze supportpagina. 

Wil je een (web)winkel beginnen en van begin af aan je operaties stroomlijnen? Neem dan contact op met één van onze experts.